Δεν πρόκειται για αυτοδιαγνώσεις μόνο για να μάθουμε περισσότερα, αλλά για να οικοδομήσουμε από κοινού δράσεις για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, θα περάσουμε από τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό δραστηριοτήτων στη συμμετοχική υλοποίηση των προτάσεων.
Στο πλαίσιο των μοντέλων Στρατηγικού Σχεδιασμού δίνουμε συνήθως προτεραιότητα στον Στρατηγικό Σχεδιασμό μέσω ανάλυσης των καταστάσεων (Situational Strategic Planning) (για παράδειγμα, από εκεί έχουμε πάρει το διάγραμμα ροής και άλλους μηχανισμούς σχεδιασμού). Αλλά χρησιμοποιούμε επίσης το EASW (European Awareness Scenario Workshop), τους μηχανισμούς των συμμετοχικών δημοκρατιών, τη λαϊκή επιμόρφωση, το PRD (Participatory Rural Diagnosis) κ.λπ. Εδώ θα παρουσιάσουμε μόνο μια σύντομη εισαγωγή για το πώς αντιλαμβανόμαστε αυτά τα βήματα για την προετοιμασία προτάσεων και την παρακολούθηση της υλοποίησής τους.
Ο προγραμματισμός είναι η προβολή μελλοντικών σεναρίων: ο καθορισμός από κοινού της αναμενόμενης κατάστασης στην οποία θέλουμε να φτάσουμε, μέσω μιας Πρότασης Δράσης, από μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται ή ορίζεται με τη μορφή εντοπισμένων προβλημάτων, πιθανών αιτιών και αναμενόμενων αποτελεσμάτων (Αυτοδιάγνωση).
Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτουμε στον εαυτό μας όταν παρεμβαίνουμε στην πραγματικότητα και τα οποία μας βοηθούν να προετοιμάσουμε τα τμήματα του Συνολικού Σχεδίου Δράσης για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Comprehensive Sustainable Action Plan/CSAP):
Αυτή η τεχνική δεν είναι μόνο για τον προγραμματισμό. Μπορούμε επίσης να τη χρησιμοποιήσουμε στην αρχή της συμμετοχικής διαδικασίας, στη φάση του σχεδιασμού.
Η τεχνική αυτή είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την κατασκευή προτάσεων που ικανοποιούν το πιο πυκνό και εκτεταμένο σύνολο δράσεων, δηλαδή αυτό που συγκεντρώνει περισσότερες ομαδικές πραγματικότητες με τη μεγαλύτερη ένταση γύρω από ένα κοινό σχέδιο. Μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να καθορίσουμε την κύρια ιδέα, την οποία θα δούμε παρακάτω.
Για το σκοπό αυτό, οι συμμετέχοντες πρέπει να έχουν έναν αρχικό πίνακα που να περιλαμβάνει όλες τις θέσεις. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να προετοιμαστεί ένας πίνακας στον οποίο στις στήλες θα αναφέρονται τα συστατικά στοιχεία του προς εκπόνηση Σχεδίου (τεχνική εννέα ερωτήσεων) και στις γραμμές η κεντρική θέση κάθε τομέα ή ομάδας σε σχέση με το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται, τοποθετώντας σε κάθε κελί τις απόψεις που εκφράζονται σχετικά. Ενδέχεται – και μάλιστα αυτό επιβεβαιώνεται από την ερευνητική εμπειρία – να υπάρχουν κενά κελιά.
Ομοίως, μπορεί να δημιουργηθεί ένας πίνακας στον οποίο αναφέρονται τα συστατικά στοιχεία του Σχεδίου χωρίς να επισημαίνονται οι ομάδες, όπου οι απόψεις που εκφράζονται σχετικά τοποθετούνται σε κάθε κελί.
Αυτός ο αρχικός πίνακας υπόκειται σε επεξεργασία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το σημαντικό είναι ότι έχουμε ένα υλικό όπου η ομάδα μπορεί να απεικονίσει, χωρίς δυσκολία, τις διαφορετικές θέσεις για το Σχέδιο και για κάθε ένα από τα συστατικά του στοιχεία, ώστε να είναι σε θέση να προβληματιστεί σχετικά με τις πολλαπλές και διαφορετικές ρήσεις.
Ο στόχος εφαρμογής αυτής της τεχνικής δεν είναι να φέρει κανέναν σε δύσκολη θέση, αλλά το κάθε άτομο να αμφισβητήσει τις θέσεις του παρατηρώντας τόσο την εσωτερική τους συνοχή όσο και τις θέσεις των άλλων καταστάσεων της κάθε ομάδας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η προσέγγιση των «πραγματικοτήτων» της ομάδας που φαινομενικά φαίνονταν πιο μακριά από αυτό που πραγματικά ήταν.
Πως να προχωρήσουμε: