Topic 2 Ομάδες εργασίας
Όταν εντασσόμαστε σε μια συμμετοχική διαδικασία βρίσκουμε τους εαυτούς μας αντιμέτωπους με πολλές συνθήκες που την περιστοιχίζουν και την επηρεάζουν. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί από την αρχή ώστε να μην χαθεί κάποια ανεξαρτησία που θα ήταν ωφέλιμη στην διαδικασία. Φυσικά ερχόμαστε σε επαφή με όλους αυτούς τους ανθρώπους και τα άτομα που, σε μεγαλύτερο ή σε μικρότερο βαθμό, εμπλέκονται μέσα σε αυτή, συμμετέχουν μέσα σε αυτή ή την παρατηρούν από απόσταση. Η επαφή και η σχέση με αυτά τα άτομα αποκτά διαφορετικές διαστάσεις ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους, τη δέσμευση τους, το επάγγελμα τους κτλ. σε τέτοιους κοινωνικούς παράγοντες.
Η Κινητήρια Ομάδα (ΚΟ)
Είναι μια μεικτή ομάδα από άτομα, που αποτελείται από εθελοντές, από γείτονες και εξειδικευμένο προσωπικό. Αναφέρεται στις συναντήσεις με κάποια σταθερότητα με κάποιους ανθρώπους (τρεις ή τέσσερις τουλάχιστον) με τους οποίους μπορεί να δουλεύει κανείς συνεχώς, σε εβδομαδιαίες συνεδρίες (ή κάθε δύο εβδομάδες). Δεν είναι απαραίτητο ή δεν προτείνεται να υπάρχουν εκπρόσωποι φορέων, αφού κάποιοι μπορούν να μας απομονώσουν από άλλους τους οποίους βλέπουν με δυσπιστία. Είναι καλύτερο να μην είναι γνωστοί, όπως κάποιες κυρίες που είναι σε εκπαίδευση ενηλίκων ή μερικά νέα άτομα που θέλουν να μάθουν αυτές τις τεχνικές, ή άτομα που γενικά, έχουν ελεύθερο χρόνο και επιθυμία, και δεν πρόκειται για λόγους προβολής ή αντιπαράθεσης.
Αυτή η ομάδα ανθρώπων είναι και η πηγή της πληροφορίας (μας βοηθούν να συλλέξουμε δεδομένα σχετικά με το περιβάλλον τους και τις ήδη υπάρχουσες σχέσεις) και ο κορμός της διαδικασίας συμμετέχοντας ενεργά σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα τους, τη διαθεσιμότητα τους, τις απόψεις τους, τις ικανότητες και την εκπαίδευση τους, σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας. Ο ρόλος τους, των ανθρώπων που προσφέρουν τεχνική υποστήριξη στην διαδικασία εσωτερικά και εξωτερικά της Ομάδας Κίνησης, όπως έχει οργανωθεί, είναι να αντιπαρατίθενται σε διάφορα στάδια του έργου, σχετικά με τη σχέση, το περιεχόμενο και τις μεθόδους.
Η Δυναμική της Ομάδας μπορεί να επιτευχθεί, όταν προέρχεται και από γενική γνώση και από κοινωνικό-πολιτισμική απεικόνιση, αφού αυτά επιτρέπουν στην ομάδα να γνωριστεί, να δυναμώσει και να αυτό-οργανώνει την ίδια της την διαδικασία. Το socio-δραμα, τα παιχνίδια ρόλων κτλ. είναι ευχάριστοι και πολύ ενδιαφέροντες τρόποι να εγείρουν αυτό-κριτική και να ενώσουν τις ομάδες. Αλλά, υπάρχουν πολλοί άλλοι ευέλικτοι τρόποι για αυτό-οργάνωση, ακόμα και χωρίς συναντήσεις, περπάτημα, ή συγκεκριμένες δράσεις.
Η Κινητήρια ομάδα πρέπει να παραμείνει ανοιχτή σε νέες συνεργασίες, ώστε να μπορούμε να τις προσεγγίσουμε όταν θα προκύψει η περίπτωση.
- Μια προειδοποίηση: σε αυτό το είδος δουλειάς με σταθερές και μόνιμες ομάδες (σε χώρο και χρόνο) σίγουρα θα προκύψουν εντάσεις και δυσκολίες προερχόμενες από την επαφή των ίδιων των ομάδων, κάτι που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και να λυθεί με εποικοδομητικό για την διαδικασία τρόπο.
- *ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ
Πραγματοποιώντας μια «περιπλάνηση», «βιντεο-περιπλάνηση» ή απλά διασχίζοντας μια γειτονιά είναι δυνατόν να μας βοηθήσει να έρθουμε σε επαφή με ομάδες του πληθυσμού που δεν είναι τόσο οργανωμένες, αλλά θα μπορούσαν να ενδιαφέρονται για τη συμμετοχική διαδικασία. Αυτές οι τεχνικές, που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί, και κανονικά χρησιμοποιούνται σε αυτό που ονομάζεται Συμμετοχική Υπαίθρια Διάγνωση (Participatory Rular Diagnosis/PRD), που επιτρέπει τη συστηματοποίηση των πρώτων συναισθημάτων που έχουν οι άνθρωποι σχετικά με την περιοχή που κατοικούν.
Αποτελείται από την περιήγηση σε μια γειτονιά, σε μια πόλη ή σε μια αγροτική περιοχή, με τοπικούς κατοίκους που μπορούν να μας πουν τι βλέπουμε, να ανταλλάξουμε εντυπώσεις ή ερωτήσεις μαζί τους. Μπορεί να γίνει προγραμματίζοντας μια καταγραφή με κάμερα, για παράδειγμα, ώστε να αποτελέσει μια αφορμή ώστε εκείνοι που μας συνοδεύουν, και επίσης οι άνθρωποι ή οι ομάδες που συναντάμε, να μας δώσουν τις πρώτες τους εντυπώσεις κτλ.
Το γεγονός πως ακούμε και δεν κρίνουμε τις απόψεις τους, και κάνουμε μια συζήτηση χωρίς μεγαλύτερη αξίωση από εκείνους που γνωρίζουν περισσότερα κτλ., είναι στοιχεία που δημιουργούν ένα περιβάλλον αρχικής εμπιστοσύνης. Εκτός από την πληροφορία που συγκρατούμε που είναι πάντα καλή, μπορούμε να την καταγράφουμε σε ένα τετράδιο ή κάρτα διαδρομής.
Όλο αυτό είναι υλικό που μπορεί να αναλυθεί για να δούμε τους εαυτούς μας και τους ανθρώπους, και να καθιδρύσουμε μια πρώτη ανάλυση των προβληματισμών του καθενός. Καθώς είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλο ως ομάδα και να μάθουμε τις προκαταλήψεις που έχει ο καθένας από εμάς, αυτές οι αυτό-αναλύσεις στην αρχή μπορεί να είναι ένας τρόπος να περάσουμε ευχάριστα και να «ανοιχτούμε» ο ένας για τα ενδιαφέροντα του άλλου. Παρακολουθώντας μια βιντεοσκοπημένη συνεδρία «role playing» ή μιας βόλτας με τους ντόπιους κατοίκους μπορεί να είναι ο λόγος να συμφωνήσουμε σε κάποιους βασικούς τρόπους για να δουλέψουμε μαζί.
Η ουσία δεν είναι να δημιουργηθούν πολύ βαθιά ψυχοδράματα, άλλα ένα παιχνίδι που θα μας επιτρέπει να φέρουμε στην επιφάνεια περισσότερες ή λιγότερες «διπλές γλώσσες» και, αν είναι δυνατό, να γελάσουμε ως ομάδα και να δημιουργήσουμε εμπιστοσύνη. Μια ανασκόπηση στις χειρονομίες και την μη λεκτική έκφραση επικοινωνίας μπορεί επίσης να δώσει αρκετό υλικό.
Η Επιτροπή Παρακολούθησης (ΕΠ)
Η Επιτροπή Παρακολούθησης μπορεί να αποτελείται από εκείνους που προωθούν την έρευνα, δημόσια σώματα, ομάδα ειδικών, την Κινητήρια ομάδα και όλους τους ανθρώπους του τόπου ή του θέματος που αισθάνονται εκπρόσωποι. Αυτή η Επιτροπή είναι ενήμερη για την πρόοδο και την ανάπτυξη της συμμετοχικής διαδικασίας. Η επιτροπή συναντιέται συχνά και μετά το τέλος κάθε σημαντικής φάσης της διαδικασίας, κάθε μήνα ή κάθε μερικούς μήνες.
Η Επιτροπή Παρακολούθησης είναι ένα σημαντικό κομμάτι της συμμετοχικής διαδικασίας, η οποία λειτουργεί ως επόπτης της διαπραγματευτικής διαδικασίας σε συγκεκριμένα καίρια σημεία. Είναι μέσα σε αυτές τις πληροφοριακές συναντήσεις όπου τα πρώτα αποτελέσματα συλλέγονται και συγκρίνονται και όπου οι στάσεις και οι αντιδράσεις που προκαλούνται, αντιμετωπίζονται. Με τον τρόπο αυτό γίνεται εφικτή η προβολή μιας πρώτη αυτό-διάγνωσης ή των λύσεων ή των δράσεων που πρέπει να λάβουν χώρα. Είναι το σημείο των βασικών συμφωνίων.
- Η Επιτροπή Παρακολούθησης περιορίζει την αλαζονεία μέσα στην οποία η Κινητήρια ομάδα έχει την τάση να βρίσκεται, όταν βλέπει τον εαυτό της ως πρωταγωνιστή της διαδικασίας. Είναι. Επίσης. μια υγιής έκφραση της συμμετοχικής δημοκρατίας για πολιτικούς αντιπροσώπους, για παράδειγμα, όταν οι ανάγκες και οι προτάσεις των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργών που εμπλέκονται συμπεριλαμβάνονται με τέτοιο τρόπο μέσα στην δημοτική διαχείριση. Είναι πολύ σημαντικό πως τα ιδρύματα δεσμεύονται να συνεχίσουν αυτό που έχει συμφωνηθεί στην διαδικασία.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ
| Δομή | Χαρακτηριστικά | Συμμετοχή στην διαδικασία | Δέσμευση των συμμετεχόντων | Δυναμική της ομάδας | Ρόλος του ειδικού τεχνικού προσωπικού | |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
ΟΜΑΔΑ ΚΙΝΗΣΗΣ |
•Μεικτή ομάδα, από άτομα που ενδιαφέρονται (γείτονες, εθελοντές και τεχνικό προσωπικό) |
|
|
|
|
|
|
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ |
|
|
|
|
|
|
Θα γίνει προσπάθεια σύγκλισης των διαφορετικών συνόλων λανθάνουσας ευαισθησίας που εντοπίζονται σε αυτή τη διαδικασία εκκίνησης (δημιουργία συναίνεσης όσον αφορά τη ζήτηση για το θέμα που θεωρείται κεντρικό και τους στόχους που πρέπει να τεθούν).
Αυτό μπορεί να γίνει με μια μέθοδο ανάλυσης όπως η μέθοδος SWOT ανάμεσα σε αυτούς που παραβρίσκονται στην Επιτροπή Παρακολούθησης.
- *H ΜΕΘΟΔΟΣ SWOT
Είναι ένας πίνακας που μας επιτρέπει να ορίσουμε και να τοποθετήσουμε σε ένα εννοιολογικό πλαίσιο μια προβληματική κατάσταση σε μια κοινότητα βασισμένη σε τέσσερα πλαίσια ανάλυσης: Δυνάμεις (Strengths), Αδυναμίες (Weaknesses), Ευκαιρίες (Opportunities) και Απειλές (Threats). Εξυπηρετεί καλύτερα η εργασία σε μικρές ομάδες και κατόπιν να ακολουθήσει μια συνάντηση ολομέλειας, για να είναι δυνατό να συζητήσουμε το νόημα του τι έχει συζητηθεί σε κάθε ομάδα και τελικά συνολικά ανάμεσα σε όλες. Ένας τρόπος να εφαρμόσουμε αυτή την τεχνική μπορεί να είναι ο παρακάτω:
Το θέμα/αντικείμενο της διαδικασίας παρουσιάζεται καθαρά και συνοπτικά. Από εκεί η ομάδα θα συζητήσει, μέσω μιας διαδικασίας «καταιγισμού ιδεών» σχετικά με τις θετικές ή «επιτυχημένες» πλευρές, είτε εσωτερικές (Δυνάμεις) είτε εξωτερικές (Ευκαιρίες) που συνδέονται με το θέμα και την περιοχή. Οι ιδέες που θα συμφωνηθούν είναι γραμμένες στο πάνελ.
Ακολούθως, επίσης μέσω «καταιγισμού ιδεών», οι αρνητικές πτυχές ή τα «ρίσκα» σημειώνονται, εσωτερικά (Αδυναμίες) ή εξωτερικά (Απειλές), κάτι που είναι σημαντικό να το λάβουμε υπόψη, και η σύμφωνη γνώμη όλων θα υπάρχει στο πάνελ.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΙΝΑΚΑ SWOT
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ: Σε μια περιφερειακή γειτονιά με σοβαρές ελλείψεις στην κοινότητα «Χ» υπάρχουν ξεσπάσματα ρατσισμού και συμπεριφορές περιθωριοποίησης ανάμεσα στην Ισπανική κοινότητα και τις ομάδες των μεταναστών που πρόσφατα έφτασαν και επεκτείνονται. Πολιτικές οργανώσεις άνοιξαν διάλογο σχετικά με την σύγκρουση και σκέφτονται πως θα δράσουν. Τα στοιχεία που θα συμπεριληφθούν στην SWOT ανάλυση είναι τα ακόλουθα.
| ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ (Παράγοντας ρίσκου) | ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ (Παράγοντες επιτυχίας) | |
|---|---|---|
|
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ
(Τι εξαρτάται από παραπάνω πιθανότητες)
|
ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
|
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
|
|
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
(Το οποίο εξαρτάται και από άλλους παράγοντες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε)
|
ΑΠΕΙΛΕΣ
|
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
|
- *Η ΤΕΧΝΙΚΗ SWROTP
Μια παραλλαγή της παραπάνω μεθόδου, που έχει παρόμοιες ή και άλλες εφαρμογές, είναι η τεχνική SWROTP, όπου τα στοιχεία είναι: Δυνάμεις, Αδυναμίες, Αντιστάσεις, Ευκαιρίες, Απειλές και Προοπτικές. Σε ένα νέο πίνακα, είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε σε μια μόνο τεχνική της νοερής απεικόνισης των θετικών και των αρνητικών πλευρών του προβλήματος ή των θεμάτων της μελέτης, μαζί με την ανάπτυξη των δράσεων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν, αυτόνομα ή μαζί με άλλες, ώστε αυτά τα στοιχεία που θα αναγνωρίσουμε να είναι συμφέροντα για εμάς, είτε αυτά είναι μειονεκτήματα, αντιστάσεις και απειλές, ή ώστε να μπορούμε να τις διατηρήσουμε και να τις ενισχύσουμε αν είναι πλεονεκτήματα, προοπτικές και ευκαιρίες.
Εξίσου η SWOT και η SWROTP, μπορούν να επεκταθούν και να καλύψουν τις δράσεις που είναι αναγκαίες να γίνουν, ώστε να αντιμετωπιστούν τα στοιχεία που εντοπίστηκαν. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν οι συνθήκες το καθιστούν σκόπιμο να μην καθυστερήσει ή διαδικασία (μικρός κύκλος) και θέλουμε να έχουμε συμμετοχικά αποτελέσματα (όταν δουλεύουμε με κάποιες ομάδες σε συγκεκριμένες περιπτώσεις).
- Όποιες τεχνικές και να διαλέξουμε, το σημαντικό είναι να είμαστε ξεκάθαροι σχετικά με τους στόχους με τους οποίους θα τις εφαρμόσουμε και θα τις προσαρμόσουμε, με στόχο την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας. Μερικές φορές η SWOT και η SWROTP μπορούν να είναι έγκυρες τεχνικές για αυτό το αρχικό στάδιο και για τα άλλα στάδια της διαδικασίας. Σε αυτό το κεφάλαιο κάνουμε μια περίληψη όλων αυτών αλλά, υπάρχουν και πολλά άλλα στα εγχειρίδια δυναμικής ομάδων.
EXAMPLE OF SWROTP. Matrix made by technicians from a public institution in relation to their professional work
