Topic 3 Λειτουργοί στην διαδικασία της συμμετοχής και της δικτύωσης της κοινότητας.
Στην αρχή αυτής της κοινότητας, σχολιάσαμε ποιες είναι για τον Μ.Marchioni οι βασικές λειτουργίες της διαδικασίας της κοινότητας: ο πληθυσμός, οι θεσμοί και οι πόροι.
Σε αυτή την συμμετοχική διαδικασία, ο κάθε ένας από αυτούς τους λειτουργούς αναλαμβάνει έναν διαφορετικό ρόλο που συνήθως βασίζεται στην συγκεκριμένη συνθήκη, τα ενδιαφέροντα και τις απαιτήσεις.
Ως τεχνικά εξειδικευμένο προσωπικό, μια από τις λειτουργίες μας είναι να προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για ισότητα και νομιμότητα, ώστε όλοι οι λειτουργοί να πρέπει να αλλάξουν την στάση τους απέναντι στους άλλους.
Τι είδους σχέσεις υπάρχουν και τι είδους σχέσεις είναι σημαντικό να προωθήσουμε;
- Σχέσεις ανάμεσα στους κοινωνικούς φορείς και την κοινωνική βάση: η έλλειψη αυτονομίας, πόρων, εκπαίδευσης, μεθόδων έχει κάνει πολλούς οργανισμούς να είναι εξαρτημένοι από τη διοίκηση, με βασικό στόχο για να διατηρήσουν τις σχεσιακές τους δομές, προϋποθέτοντας σε αρκετές περιπτώσεις απομάκρυνση από την κοινωνική βάση, δημιουργώντας φυσικές, εσωτερικές δυναμικές, λίγο δημοκρατικές, λίγο ευέλικτες και λίγο διαπερατές. Μια αλλαγή στην στάση και την κατεύθυνση των σχέσεων είναι αναγκαία, υιοθετώντας μεθοδολογίες που επιστρέφουν τις σχέσεις στον μεσολαβητικό τους ρόλο και λειτουργούν ως καταλύτες στις απαιτήσεις της κοινωνικής βάσης και ενδυναμώνουν την δημιουργία των κοινωνικών δικτύων.
- Προσεταιριστικές σχέσεις: το συνειρμικό δίκτυο απαιτεί την εκδήλωση του σε ένα συνεργατικό πλαίσιο (περιστασιακό ή μόνιμο) το οποίο είναι δυνατό μόνο μέσω της συναναστροφής, του διαλόγου και της επικοινωνίας από το κάλεσμα του κοινού και της κοινής δράσης που μας ενώνει. Αυτός είναι ο μόνος τρόπο να αποκτήσουμε δύναμη, θέση και νομιμότητα χωρίς να χάσουμε την αυτονομία.
- Σχέσεις ανάμεσα στην τοπική διοίκηση και κοινωνικούς φορείς: οι κοινωνικοί φορείς είναι φυσικοί διαμεσολαβητές ανάμεσα στην τοπική κυβέρνηση και την κοινωνική βάση, οπότε δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να εφαρμόσουμε και να νομιμοποιήσουμε δημόσιες πολιτικές από το να τις ενσωματώσουμε στον διαμεσολαβητικό ρόλο των κοινωνικών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Είναι αναγκαίο να δημιουργήσουμε από την δημόσια διοίκηση ένα κλίμα συνεργασίας και προώθησης του κοινωνικού δικτύου. .
- Σχέσεις ανάμεσα στην τοπική διοίκηση και τους πολίτες: για την ανάπτυξη μιας συμμετοχικής δημοκρατίας δεν έχουν σημασία ούτε η κυβέρνηση, ούτε οι καταναλωτές, ούτε οι πελάτες, ούτε οι χρήστες. Οι ενεργοί πολίτες είναι συν-υπεύθυνοι με την πόλη τους, με το τοπικό περιβάλλον, με τους οργανισμούς και τις συλλογικότητες. Οι κοινωνικοί οργανισμοί, οι φύσει ηγέτες, το τεχνικά εξειδικευμένο προσωπικό κτλ. μπορούν να είναι μεσολαβητές αλλά δεν πρέπει να αντικαταστήσουν ή να αποκλείσουν τον ρόλο του ατόμου ή να συνενώσουν μορφές της άμεσης συμμετοχής. Για αυτό είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε τον βασικό λειτουργό, το άτομο και τον πληθυσμό (όχι οργανωμένο) και να διασφαλίσουμε διαφορετικές στρατηγικές από την προσέγγιση των συμμετοχικών μεθοδολογιών.
- Ένδο-διοικητικές σχέσεις: εάν κινηθούμε σε ένα διοικητικό μοντέλο χωρισμένο σε διαφορετικά τμήματα, ο συντονισμός και η εσωτερική επικοινωνία των διαφορετικών διοικήσεων των περιοχών είναι βασικές για να εξασφαλίσουν την ποιότητα της διαδικασίας μιας κοινής στρατηγικής με τον έξω κόσμο.
Η συμμετοχή που προωθούμε πρέπει να είναι μια διαδικασία που συνδέει όχι μόνο τους πολίτες ως (άτομα και ομάδες οργανωμένες ως σύλλογοι ή άλλα) που κατοικούν στις γειτονίες, αλλά και ως μια ομάδα λειτουργών που διαμορφώνουν και δημιουργούν την πολυφωνία: πολίτες που δεν κατοικούν στην γειτονία, επαγγελματίες, πολιτικοί, επιχειρηματίες, άλλες ΜΚΟ, εθελοντές.
Η ενσωμάτωση είναι θεμιτή, όχι μόνο από ομάδες που αντιπροσωπεύονται τα συμφέροντα τους, αλλά και από άτομα που, στον βαθμό της δικής τους ικανότητας και ίσως επίσης έχοντας απογοητευτεί από τους αντιπροσώπους των ομάδων και των συλλόγων, εκφράζουν τα συναισθήματα της κοινότητας, τα ενδιαφέροντα της, της απαιτήσεις της, τις ανάγκες τις και πως να ικανοποιηθούν. Δεν μας ενδιαφέρουν τόσοι οι εκπρόσωποι αυτοί καθ’ αυτοί αλλά η σημασία τους στις συζητήσεις.
Αυτή η προσέγγιση τονίζει την ανάγκη να πραγματοποιούμε εκπαιδεύσεις και να δίνουμε κίνητρο για δημοκρατική ταυτότητα σε όλα τα επίπεδα, στα οποία η εκπαίδευση για συμμετοχή παίζει βασικό ρόλο. Η συμμετοχή μαθαίνεται μέσω της ίδιας της συμμετοχής, και σε αυτό το σημείο οι οργανισμοί παίζουν έναν σημαντικό ρόλο.
Όταν μιλάμε για σχέσεις ανάμεσα στους διαφορετικούς λειτουργούς της κοινότητας, άλλο ένα βασικό στοιχείο για την διαδικασία της συμμετοχής εμφανίζεται η δικτύωση.
Αυτός ο όρος συχνά επαναλαμβάνεται, αλλά όχι πάντα με το ίδιο νόημα. Η δικτύωση είναι θέμα τεχνικής, αλλά επίσης και στάσης βασισμένη στις παρακάτω αρχές: οριζοντιότητα, συμπλήρωση, αυτονομία, συμμετοχή, αίσθημα του ανήκειν, δέσμευση, κοινοί στόχοι, επικοινωνία και συλλογική δημιουργία της γνώσης, απλότητα και ευελιξία στον οργανισμό, συγκεκριμένη ηγεσία και αξιολόγηση και Δια Βίου Μάθηση.
Χάρη στην δικτύωση, οι κοινωνικοί οργανισμοί μπορούν να πολλαπλασιάσουν τους πόρους τους, να αυξήσουν την κοινωνική επιρροή τους, να αναλάβουν μεγαλύτερες δράσεις από νέες οπτικές και να εμπλουτίσουν τους εαυτούς τους ή να μάθουν από άλλους.
Πως μπορούμε να κάνουμε την δικτύωση πράξη;
- Με άλλες μορφές κοινωνικής συμμετοχής, οργανισμούς και κοινωνικά κινήματα: μέσα από πλατφόρμες, χώρους συζητήσεων (φόρουμ), καμπάνιες, και δίκτυα πολιτών…. Πέρα από τους συγκεκριμένους στόχους που θέτει κάθε είδους κοινωνικός οργανισμός, υπάρχει η ανάγκη και η δέσμευση να βρούμε ένα μέρος και ένα κοινό σκοπό στο οποίο να μαθαίνουμε να μοιραζόμαστε εμπειρίες και πόρους, να εγκαθιδρύουμε τις σχέσεις μας βασισμένες στην συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό, να διατηρούμε μια ρευστή και συνεχή επικοινωνία και να φέρνουμε κοντά αλληλένδετα προβλήματα και πραγματικότητες.
- Mε δημόσια σώματα: Από την ανεξαρτησία του Τρίτου Παράγοντα και την συνεργασία και συμπλήρωση και των δύο φορέων. Τα δημόσια σώματα μπορούν να βρουν σε συλλόγους και οργανισμούς σημαντικές συνεισφορές στην ανάπτυξη των δημοσίων πολιτικών στο βαθμό που αυτές είναι μια έκφραση πολιτικής συμμετοχής. Με αυτή την έννοια, η εργασία τους πρέπει να στοχεύει στην στήριξη της ανάπτυξης χωρίς να εισβάλλει στον χώρο της και να προωθεί ένα κλίμα αλληλεγγύης και συμμετοχής στην κοινωνία.
- Με εταιρίες: μέσω περιστασιακών ή μόνιμων συνεργασιών, όσο η δραστηριότητα της εταιρίας δεν βλάπτει βασικές ηθικές αρχές ή έρχεται σε σύγκρουση με το σκοπό της κοινωνικής δράσης. Οι οργανισμοί παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των πολιτικών εταιρικής ευθύνης με τις εταιρίες και τους εργαζόμενους.
- Με το εκπαιδευτικό περιβάλλον: προωθώντας και εκπαιδεύοντας τα άτομα σε όλες αυτές τις αξίες που σχετίζονται με την αλληλεγγύη την συμμετοχή και την κοινωνική δράση μέσω ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικές δράσεις από τους πρώτους κύκλους ζωής μέχρι το πανεπιστήμιο.
- Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: το να μεταφέρουμε μηνύματα που δεν είναι προβαίνουν σε διακρίσεις ή είναι καταστροφικά , ή απαξιώνουν την δέσμευση του εθελοντισμού. Ως φορείς ευαισθητοποίησης τα μέσα μαζικής δικτύωσης μπορούν να συνεισφέρουν ώστε να προωθούν την ήδη υπάρχουσα κοινωνική και περιβαλλοντική πραγματικότητα όπως επίσης και να προωθούν την συν-υπευθυνότητα.