Topic 3 Ο ρόλος της μεθοδολογίας όταν δουλεύουμε με ομάδες

Ο τρόπος με τον οποίο γίνονται τα πράγματα είναι πολύ σημαντικός. Για να κινητοποιήσουμε την συμμετοχή σε ομαδικές διαδικασίες, όχι μόνο είναι τα περιεχόμενά σημαντικά, τι κάνουμε αλλά και με ποιον τρόπο το κάνουμε, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψιν. Για αυτό το λόγο η διευκόλυνση των συμμετοχικών διαδικασιών απαιτεί να προσέξουμε ιδιαίτερα τις μεθόδους που θα χρησιμοποιηθούν, όπως επίσης και τις θεμελιώδεις αρχές που τις υποστηρίζουν.

Υπάρχουν κάποιες θεμελιώδεις αρχές που πρέπει να λάβουμε υπόψιν όταν υιοθετούμε την απόφαση των εργασιακών μεθοδολογιών και κατευθύνουμε την τεχνική εργασία. Πριν έρθουμε σε επαφή με τις εργασίες που αφορούν την οργάνωση της ομάδας και να ξεκαθαρίσουμε τις μεθοδολογίες που θα χρησιμοποιήσουμε, είναι σημαντικό να συμφωνούμε ως ομάδα στις μεθόδους που καθοδηγούν τις πρακτικές μας. Παρακάτω είναι μερικοί γενικοί κανόνες που μπορούν να καθοδηγήσουν τις πρακτικές μας:

• Διασφαλίζουμε ισότιμη πρόσβαση στην πληροφορία: είναι σημαντικό όλοι οι συμμετέχοντες να έχουν εύκολη πρόσβαση και να διαχειρίζονται τις ίδιες πληροφορίες. Αυτό μας επιτρέπει να αποφασίζουμε σε ίσους όρους. Για να γίνει αυτό, είναι σημαντικό να καταφύγουμε σε διάφορα εργαλεία: πίνακας ανακοινώσεων, σημείο πληροφόρησης στην ομάδα, κλήσεις κτλ.
• Να συντηρούμε και να εξασφαλίσουμε μια καλή εσωτερική επικοινωνία: οι δίαυλοι επικοινωνίας και η μεταφορά της πληροφορίας πρέπει να είναι ρευστή και γνωστοί από όλους. Είναι χρήσιμο να διασαφηνίζουμε όταν εργαζόμαστε σε μια ομάδα ποιοι αυτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας ώστε όλοι να τους γνωρίζουν. Παρομοίως, η ενεργητική ακρόαση και η δυνατότητα να εκφράζουμε τις απόψεις μας πρέπει να αποτελούν εκπαίδευση της ομάδας.
• Δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας: γεννάται ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας μέσα στην ομάδα, που διευκολύνει την συμμετοχή χωρίς τον φόβο να εκφράσουν την γνώμη τους ή να είναι διαφορετικοί κτλ.
• Ισότιμος διάλογος: είναι η βάση κάθε συμμετοχικής ή δημοκρατικής διαδικασίας. Προϋποθέτει ο καθένας να εκφέρει την γνώμη του και να ακούει ενεργητικά τις απόψεις των υπολοίπων ώστε να αποκτά νέες ιδέες, να συμφωνεί, να σκέφτεται εναλλακτικές, να επιλύει συγκρούσεις κτλ. Είναι σημαντικό πως όλοι οι άνθρωποι είναι στο ίδιο επίπεδο εξουσίας και ιεραρχίας στον διάλογο, βοηθά να δημιουργούνται οριζόντιες σχέσεις μέσα στην ομάδα βασισμένες στην ισότητα, συνεισφέρουν στην εναλλαγή των ρόλων και εργασιών κτλ.
• Προωθούν την ισότητα και την ισονομία στην διαδικασία λήψης αποφάσεων: φροντίζουμε ώστε όλοι να συμμετέχουν στην λήψη αποφάσεων ώστε να είναι όσο πιο δημοκρατική γίνεται η διαδικασία και οι μειονότητες δεν αισθάνονται αποκλεισμένες
• Ισότητα στην διαφορετικότητα: πάντα προωθούμε την αρχή της ισότητα για όλους τους συμμετέχοντες ενώ την ίδια στιγμή σεβόμαστε την διαφορετικότητα μέσα στην ομάδα.

Όταν έχουν επιλεγεί οι θεμελιώδεις αρχές, πρέπει να στηριχθούν με συγκεκριμένα εργαλεία και μεθοδολογίες. Όπως έχει αναφερθεί προηγουμένως, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις συμμετοχικές διαδικασίες είναι μεγάλης σημασίας, αφού μέσα από αυτούς αυτές οι πρακτικές θα ενσωματωθούν ως αξίες και πρακτικές μέσα στην ομάδα και τείνουν να της μεταφέρουν και έξω από αυτή.

Η μεθοδολογία είναι μια σειρά βημάτων ώστε να επιτευχθεί ένας συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Συμμετοχικές μεθοδολογίες –ΣΜ- είναι μια «μεθοδολογία που διευκολύνει τους ανθρώπους να μοιράζονται την γνώση που έχουν σχετικά με τον κόσμο, με τον στόχο να αναλογιστούμε πιθανές εναλλακτικές σε προβλήματα που έχουν προηγουμένως αναγνωριστεί.

Οι ΣΜ προσπαθούν να προωθήσουν διαφορετικούς τρόπους απόκτησης της γνώσης –διαισθητικούς και σχετιστικούς- στους ανθρώπους, και με αυτό τον τρόπο μπορούν να έχουν μια ευρεία εικόνα της πραγματικότητας. Μια συμμετοχική μεθοδολογία προωθεί μια αίσθηση κοινότητας και την κάνει να γίνεται αντιληπτή ως ικανή. Η πρόθεση της είναι να έχει ανθρώπους ως μια πηγή πληροφοριών και ως πηγή ανασκόπησης στα προβλήματα, εντάσσοντας τους στην επίλυση τους, και προσπαθούν να προσφέρουν επαρκή εργαλεία ώστε τα άτομα να μπορούν να σκεφτούν εναλλακτικές βασισμένες στην διάγνωση.