Topic 5 Αρχική χαρτογράφηση και σημαντικό δείγμα
Μετά από αυτά τα πρώτα βήματα, είναι ώρα για εμάς να αντιληφθούμε τον βαθμό στον οποίο διάφοροι κοινωνικοί φορείς και τομείς, που θα μπορούσαν αλλά, δεν έχουν ακόμα ενταχθεί στην διαδικασία. Για αυτό, θα είχε ενδιαφέρον όλοι να προσφέρουν σχετικά ολοκληρωμένες λίστες των φορέων που γνωρίζουν ή έχουν επαφές. Οι στόχοι ενός πρώτου εργαστηρίου μπορεί να είναι οι παρακάτω:
- Προετοίμασε μια πρώτη «χαρτογράφηση» (socio-γραμμα) των σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών κοινωνικών εταίρων που βρίσκονται στην περιοχή (ιδρύματα, κοινωνικά δίκτυα και του πληθυσμού γενικά).
- Ελέγχουμε πως, πέραν από τους οργανισμούς, λαμβάνουμε υπόψη και τους μη οργανωμένους ανθρώπους. Σε τι έκταση έχουμε παρόμοιους, ή φιλικά προσκείμενους παράγοντες, με αντίθετους ή απλά διαφορετικούς φορείς. Σε τι έκταση έχουμε παράγοντες οικονομικής ή συμβολικής δύναμης, ή ασταθείς φορείς κτλ.
- Για κάποιες τοπικές ομάδες μπορεί να λειτουργεί ως αυτό-κριτική, η αυτό-συνειδητοποίηση ότι πως με τα βίας γνωρίζουν άλλες ομάδες ή φορείς που επίσης δρουν πάνω σε αυτά τα θέματα. Αυτή η άσκηση περιλαμβάνει από την μία τον εντοπισμό των ομάδων, των οργανισμών, των ιδρυμάτων και ανοργάνωτων φορέων, και από την άλλη τη συνειδητοποίηση των σχέσεων της εμπιστοσύνης ή του φόβου.
- *ΤΟ SOCIO-ΓΡΑΜΜΑ (ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ)
Είναι ένα εργαλείο που θα μας επιτρέπει να απεικονίσουμε τους εταίρους και τις κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται στην περιοχή και να εντοπίσουμε τους υπάρχοντες δεσμούς μεταξύ τους. Λειτουργεί ώστε να αντιληφθούμε πόσο απομονωμένοι ή όχι μπορούμε να είμαστε στις δράσεις που προτείνουμε, και στις συμμαχίες που χρειάζεται και πρέπει να κάνουμε. Και υπό αυτή την έννοια, «γεφυρώνονται» τα στοιχεία ή οι ομάδες που πρέπει να ρωτήσουμε ώστε να γνωρίζουμε πως θα συνεργαστούμε για κοινούς στόχους. Θα απεικονίσουμε επίσης και ποιοι ανταγωνιστές είναι προβλέψιμοι από αυτούς που έχουν εμφανιστεί και πως να τους αντιμετωπίσουμε. Όλα αυτά λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο τον αριθμό των ατόμων που μπορεί να βρίσκονται σε κάθε κατάσταση, αλλά επίσης και ποια είναι τα προβληματικά τους σημεία και οι πραγματικές κοινωνικοπολιτικές τους δυνάμεις αλλά και η ικανότητα να βοηθήσουν στις στρατηγικές μας.
Μια πιθανή εφαρμογή αυτή της τεχνικής είναι να μοιράσουμε λευκές κάρτες: κάποιες με τριγωνικό σχήμα αντιπροσωπεύοντας τους εταίρους με αρκετή συμβολική ή δύναμη σύγκλισης (και πιθανώς εξωτερική στο συγκεκριμένο μέρος)∙ και άλλες παραλληλόγραμμες αντιπροσωπεύοντας τους οργανωμένους και τοπικούς κοινωνικούς εταίρους∙ και άλλες κυκλικές αντιπροσωπεύοντας τους ανοργάνωτους φορείς του πληθυσμού, οι οποίοι αποτελούν συνήθως την πλειοψηφία, ή τους ανθρώπους που είναι σχετικοί με τη διαδικασία. Ο καθένας γεμίζει τις κάρτες με τους διαφορετικούς πρωταγωνιστές που υπάρχουν σε μια περιοχή και τους τοποθετεί σε έναν μαυροπίνακα ή σε ένα μεγάλο χαρτί στον τοίχο ή στο τραπέζι, ώστε να γίνει η σύνδεση αργότερα.
Βασικό σχήμα για να εγκαθιδρύσουμε ένα χάρτη κοινωνικών σχέσεων (αρχικό socio-γραμμα):
Θα χρησιμοποιήσουμε βελάκια, τα οποία ενώνουν τους διάφορους εταίρους υπό το πρίσμα μιας δυνατής σχέσης (εξάρτησης, συνεργασίας) αδύναμη (απομόνωση, αδιαφορίας, παροδικότητας) σχέσης έντασης, έλλειψη αυτής, έμμεσης σχέσης (ένας εταίρος συσχετίζεται με έναν άλλο μέσω ενός τρίτου), κτλ. Η ομάδα συζητά έως ώστε μια κοινή απόφαση να βρεθεί. Κάνουμε ανασκόπηση στα σημεία όπου ο χάρτης γίνεται πιο πυκνός στις σχέσεις του, όπου αυτές γίνονται πιο έντονες, τα υπάρχοντα εμπόδια, τα πιο ξεκάθαρα στοιχεία και οι κενές θέσεις των εταίρων ή των σχέσεων.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
Αυτό είναι ένα Socio-γραμμα του Προγράμματος Κοινωνικής Συμμετοχής Πολιτών σε μια γειτονιά, με τον οργανισμό να έχει συμφωνήσει πως θα εκτελέσει το Πλάνο Δράσης μέσω της Επιτροπής Παρακολούθησης και των εξειδικευμένων ομάδων εργασίας. Μαζί με την τεχνική ομάδα που συμβουλεύει, ο σύλλογος της κοινότητας και κάποιοι άλλοι φορείς θα αποτελέσουν τo σύνολο των δράσεων της διαδικασίας.
Όταν κάνουμε αυτούς τους χάρτες είναι επίσης πολύ σημαντικό να προσπαθούμε να ορίσουμε αυτά τα «επικοινωνιακά» στοιχεία (άνθρωποι, ομάδες κτλ.), τα οποία έχουν αποκτήσει ένα σημαντικό βάρος στη σχέση κάποιων επιπέδων με άλλα: για παράδειγμα, οι «γέφυρες» ανάμεσα στον συνεργάτες, ή με κομμάτι του πληθυσμού ή με κάποια ιδρύματα κτλ.
Όταν διαμορφώνουμε το socio-γραμμα, θα ξεκινήσουμε να ορίζουμε ποια είναι τα σημεία συμμαχίας και ποια της διαφωνίας (που πρέπει να επιλυθούν), ώστε να έχουμε την πιο ξεκάθαρη δυνατή εικόνα των κύριων εταίρων στις προτάσεις για δράση. Αυτό θα είναι πολύ πιο ξεκάθαρο στην επόμενη φάση της ανταπόδοσης και διαπραγμάτευσης. Παρακάτω είναι ένα παράδειγμα από μερικές δράσεις ή ομαδοποιήσεις των ενδιαφερόντων και της εμπιστοσύνης (μπλε και πράσινο) παρμένα από την αληθινή περίπτωση του Περού της σύγκρουσης των χωρικών που καλλιεργούν κοκαΐνη, όπου οι ενδιάμεσες ομάδες πρέπει να αποφασίσουν τη δική τους στρατηγική.
Στο παρακάτω γράφημα, αυτό που είναι το πιο ενδιαφέρον να γνωρίζουμε είναι η τοποθεσία του χάρτη και των εταίρων, τα σημεία συνάντησης πότε οι σχέσεις εξελίσσονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο, τα πιο σημαντικά σημεία για τους ανθρώπους, όπως επίσης και οι συνδέσεις ανάμεσα στους εταίρους που παρουσιάζονται στον χάρτη.
